آیا می توان جانوران منقرض شده را باز گرداند؟

آیا می توان جانوران منقرض شده را زنده کرد؟
پاسخ این پرسش را می توان اینگونه داد، هم بله هم خیر!!! دانشمندان فقط می توانند جانورانی را احیا کنند که کمتر از ۳۰ هزار سال از انقراض آنها گذشته است. احیای جانورانی که بیش از ۳۰ هزار سال قبل منقرض شده اند، تقریبا غیر ممکن است چرا که DNA آنها به شدت آسیب دیده است.
در این بازه زمانی چندین گونه مشهور دیده می شود. در فهرست مورد نظر دانشمندان ، حیوانات عصر یخبندان ،ماموت ها، ببر دندان خنجری و جانوران دیگری از قبیل دودو و بز کوهی وحشی، ببر ایرانی ، شیر ایرانی، فیل مرغ، آک ، ببر تاسمانی، گورخر پلانیس، گاو دریایی و دیگر جانورانی دیده می شوند که برای اهداف پزشکی می توان استفاده کرد.

از سال ۲۰۰۳ دانشمندان در تکنولوژی کلونینگ به سرعت پیشرفت کردند. کلونینگ روشی است که در آن سلول ها به صورت مصنوعی بارور می شوند و می توان DNA و ژن مربوطه را مورد دستکاری قرار داد. در این روش می توان گونه های منقرض شده را دوباره احیا کرد و به حیات بازگرداند.

دریافته ایم که آمیزش میان دو گونه شبیه و نزدیک به یکدیگر امکان پذیر است، اما اگر هر دو گونه مورد نظر برای احیا منقرض شده باشد، رسیدن به هدف بسیار مشکل تر می شود. ولی دانشمندان توالی کامل DNA یک گونه جانوری را داشته باشند، در حقیقت آنها همه آن چیزی را که برای احیای یک حیوان نیاز است، در اختیار دارند. در واقع در اینجا هدف به دست آوردن رشته باز نشده DNA است. اگر چه تصور می شد که DNA یک مولکول پایدار است، اما این مولکول هم نیمه عمر زندگی محدودی دارد.

DNA دایناسورهای دوران مزوزوئیک که عمر جوان ترین آنها به ۶۵ میلیون سال قبل بر می گردد، بسیار بعید به نظر می رسد که مفید باشد. اما جانوران عصر یخبندان مثل ببر دندان خنجری و ماموت ها که ۱۲ هزار سال قبل زندگی می کردند، این بخت را خواهند داشت که احیا شوند و دوباره به حیات بازگردند. با کشف خون ماموت، رویای دانشمندان در شبیه سازی یک ماموت به واقعیت نزدیک تر شده است، دانشمندان هسته سلول سالم را شبیه سازی می کنند اگر دانشمندان هم هسته سالم و یخ زده را داشته باشند و هم یک مادر جایگزین خویشاوند، می توانند گونه های منقرض شده ای چون ماموت را به روش کلونینگ احیا کنند.

حال می خواهیم مراحل احیای مجدد یک ماموت را بررسی کنیم:
۱) دانشمندان هسته سالمی را پیدا می کنند: در جسم یک ماموت ۱۰ هزار ساله یخ زده، دانشمندان به یک سلول با هسته سالم نیاز دارند. چالشی که دانشمندان در رابطه با ماموت با آن مواجهند این است که هنوز نتوانسته اند هسته سلولی را پیدا کنند.

۲) هسته به داخل سلول تخم فیل تزریق می شود: دانشمندان هسته یک سلول تخم فیل را خارج می کنند. هسته به درون سلول خالی تزریق می شود. سلول های تخم بسیار نادرند زیرا فیل ها هر چهار سال یک بار تخمک گذاری دارند.

۳) رشد جنین: پس از لقاح سلول تخم، رشد جنین شروع می شود. این تکنیک روی پستانداران دیگر به جز فیل ها آزمایش شده است.
۴) جنین در بدن فیل ماده کاشته می شود: جنین در رحم فیل ماده کاشته می شود و پس از قرار گرفتن در رحم به وسیله غشایی احاطه می شود. امکان پاره شدن این غشاء قبل از پایان یافتن دوره بارداری وجود ندارد.

۵) فیل بچه ماموت را در شکم خود حمل می کند: براساس برنامه، جنین به صورت طبیعی تکوین می یابد و بعد از ۲۲ ماه بچه ماموت که از نظر ژنتیکی هم سن یک ماموت ۱۰ هزار ساله است، متولد می شود.

بازگشت دایناسورها به زمین
حال با توجه به شکنندگی DNA آیا می توانیم روزی دایناسورها را به زمین باز گردانیم، در فیلم پارک ژوراسیک می بینیم که دانشمندان موفق می شوند مقداری از خون داخل پشه ای را که از عصر دایناسورها محفوظ مانده بود بیرون بکشند و DNA های دایناسورهای مختلفی را که این پشه از خونشان مکیده بود، استخراج کنند. آنگاه این DNA ها را جداگانه به سول های خالی از DNA قورباغه تزریق کردند و از این طریق توانستند دایناسورها را بازسازی کنند. اما آیا چنین کاری امکان پذیر است؟

مولکول های DNA مولکول های بسیار شکننده ای هستند، یعنی نمی توانند برای مدت زمان طولانی در حیوانات و گیاهان فسیل شده باقی بمانند، از همین رو به نظر می رسد دانشمندان کار سختی پیش رو دارند.
اما گروه دیگری از دانشمندان براستی قصد دارند با ایجاد تغییرات ژنتیکی در جانداران نزدیک به دایناسورها مثل پرندگان که دایناسورهای زنده محسوب می شوند، به گونه ای دیگر از این جانداران دست پیدا کنند. با وجود مورد قبول واقع شدن این نظریه، تلاش دانشمندان هنوز به نتیجه نرسیده است، ایده دیگر این است که دانشمندان توالی ژنوم دایناسورها را بدست آورده و رشته های مورد نیاز و مفقود آن را بازسازی کنند.

در حال حاضر امکان انجام چنین کاری وجود ندارد. دستیابی به توالی ژنوم انسان ۱۳ سال طول کشیده و نتیجه نهایی این توالی چیزی نبود که دانشمندان بتوانند با استناد به آن یک انسان دیگر را شبیه سازی کنند. از این رو بازسازی رشته هایی از ژنوم دایناسورها نیازمند فناوری است که فراتر از توانایی های امروزی انسان است.

About Author

بلانیان

See author's posts