۳۰ واژه و مفهوم مقدماتی اینترنت

گسترش علوم مرتبط با رایانه و استفاده روز افزون از فناوری های نوین ارتباطی لزوم آشنایی با این علوم و ابزار را بر همگان آشکار ساخته است. دروازه شناخت این علوم و ابزارها شناخت اصطلاحات و مفاهیم پایه آن است.

در این مطلب قصد داریم که شما را با این واژگان آشنا سازیم با ایران ویج همراه باشید :

۱- Web
اینترنت شبکه گسترده ای از اتصال کامپیوترها است. این شبکه ترکیبی از میلیون ها ابزار کامپیوتری است که حجم بسیار بالایی از اطلاعات را مبادله می کنند. کامپیوترهای رومیزی، رایانه های بزرگ، GPS ها، تلفن های همراه هوشمند، تبلت ها، لب تاپ ها، کنسول های بازی و …. به این شبکه متصل می شوند. اینترنت در اواخر سال های ۱۹۶۰ میلادی در آمریکا به عنوان یک پروژه نظامی آغاز به کار کرد و از آن زمان به صورت شبکه وب عنکبوتی انبوه به شکل عمومی رشد کرده است.
یک سازمان خاص مالک اینترنت نیست و یا آن را کنترل نمی کند. این شبکه با ترکیبی از بخش خصوصی، غیر انتفاعی، دولتی، کارآفرینی و …. رشد کرده است. خانه های اینترنت دارای لایه های بسیاری از اطلاعات است که هریک از لایه ها اطلاعات و اسناد و مدارک خاص به خود را درونش جای داده است. هر لایه مختلف یا متفاوت “پروتکل” نامیده می شود.
شناخته شده ترین پروتکل های شبکه جهانی وب، FTP، شبکه راه دور، پیام های فوری، ایمیل و Gopherspace هستند. شبکه جهانی وب و یا به اختصار وب رایج ترین بخش اینترنت هستند. وب ها از طریق نرم افزار مرورگر وب مشاهده می شوند.

۲- http,https
http یک نشانه اختصاری به معنی پروتکل انتقال زبان صفحات وب است. هنگامی که یک صفحه وب دارای این پیشوند است ،بعد از آن باید آدرس مربوط به سایت وارد شود.
https پروتکل انتقال امن داده ها و متون است. به این معنی که صفحه وب دارای یک لایه خاص رمزگذاری شده اضافی برای مخفی کردن اطلاعت و رمز عبور شما است.
هر زمانی که شما وارد صفحه بانکی یا حساب کاربری ایمیل خود می شوید، باید https را در ابتدای آدرس سایت در بالای صفحه ببینید.

۳- Browser (مرورگر)
مرورگر یک بسته نرم افزاری است که به شما اجازه می دهد صفحات وب شامل تصاویر و دیگر محتویات آن ها را مشاهده نمایید. نرم افزارهای مرورگر به طور خاص برای تبدیل HTML و XML به اسناد قابل خواندن، طراحی شده اند.
رایج ترین مرور گرها عبارتند از: Google Chrome, Firefox, Internet Explorer, Safari

۴- XML, HTML
HTML به معنی زبان نشانه گذاری فرامتنی است. زبان استاندارد طراحی صفحات وب است و کلیه کدهای صفحه اعم از طرف سرور و طرف مشتری در نهایت به کدهای HTML تبدیل شده و توسط مرورگر نمایش داده می شوند.
HTML دستورات مرورگر را برای نمایش متون و تصاویر با استفاده از دستورات زیر به نام HTML tag اجرا می کند:
• body/body
• a href=”www.about.com”/a
• title/title
XML زبان نشانه گذاری قابل توسعه است. تفاوت اصلی XML باHTML در این است که XML سعی دارد داده‌ها را طوری نشانه‌گذاری کند که معنای آنها حفظ شود و در حالیکه HTML داده‌ها را طوری نشانه‌گذاری می‌کند که قابل نمایش برای مرورگرها باشد. در واقع تاکید XML بر روی معنای داده‌هاست در حالیکه تاکید HTMLبر نمایش داده می‌باشد.نمونه ای از دستورات XML در زیر آمده است:
• entry
• address
• city
XHTML ترکیبی از HTML و XML است.

۵- URL
URL مخفف مکانیاب منابع یکسان است و آدرس صفحات وب و فایل ها را در مرورگرها مشخص می کنند. URL به ما کمک می کند، مرورگر نام، مکان، نشان صفحات خاص و فایل را برای ما مشخص کند. URL ها معمولا از سه بخش برای نشان دادن آدرس صفحه یا فایل استفاده می کنند:
۱- پروتکل که بخش پایانی آن با” ://” مشخص می شود.
۲- بخشی که نشان دهنده کامپیوتر یا قسمت میزبان در انتهای آدرس می باشد. برای مثال .com یا .ir یا .gov
۳- نام صفحه مورد نظربرای مثال :
• http://Iranhoshdar.ir
• https://google.com

۶- IP Address
آدرس پروتکل اینترنت کامپیوتر شما یک شماره سریال الکترونیکی چهار بخشی یا هشت بخشی است. یک IP می تواند مانند این مورد ۲۰۲.۳.۱۰۴.۵۵ با نقطه و یا مانند این IP 21DA:D3:0:2F3B:2AA:FF:FE28:9C5A با دو نقطه جدا شوند.
هرکامپیوتر، تلفن همراه و یا هر دستگاه که به اینترنت متصل می شود به منظور شناسایی و ردیابی، حداقل یک IP آدرس به آن اختصاص داده می شود. هر جایی که فایلی دانلود و یا ارسال می کنید IP شما مانند پلاک خودرو به منظور معرفی شما برای پاسخگویی و قابلیت ردیابی عمل می کند.

۷- Email 
ایمیل یک نامه الکترونیکی است که پیام های تایپ شده را از یک صفحه نمایش به صفحه دیگر ارسال می کند. ایمیل معمولا با یک سرویس وب مانند گوگل یا یاهو و یا پکیج نرم افزاری مانند outlook Microsoft کار می کند.

۸- Blogging, Blogs
یک وبلاگ متونی است که توسط نویسنده های امروزی نوشته می شود و به صورت آنلاین نمایش داده می شود. نویسندگان آماتور و حرفه ای وبلاگ خود را در هر نوع و هر موضوعی انتشار می دهند. برای مثال در مورد ورزش مورد علاقه شان یا نظراتشان در مورد سلامتی، مراقبت های شخصی و بهداشت یا انتشار مطلب در مورد شایعات پیرامون افراد مشهور و یا وبلاگی از عکس های مورد علاقه شان و…….
کاملا مشخص است که هر شخص می تواند یک وبلاگ ایجاد کند. برخی افراد با ساختن وب لاگ های پر طرفدار و جذاب و گرفتن تبلیغ برای صفحات آن به درآمدهای معقولی رسیده اند.
مطالب وب لاگ ها معمولا به ترتیب زمانی و با تشریفات کمتر از یک وب سایت مرتب شده اند. وب لاگ ها از نظر کیفیت از بسیار آماتور تا بسیار حرفه ای متفاوت هستند. برای ایجاد یک وبلاگ برای شروع نیاز به هزینه نیست.

۹- Social Media (رسانه های اجتماعی)
رسانه های اجتماعی مفهوم گسترده ای هستند به معنای هر ابزار آنلاینی که کاربران را قادر به تعامل با هزاران کاربر دیگر می سازد. پیام رسانی، چت کردن، تبادل نظرات، به اشتراک گذاری ویدئو و عکس و به اشتراک گذاری سایت و وب لاگ از امکانات این رسانه ها است.
فیسبوک، توئیتر، لینکداین، وایبر و…..نمونه هایی از شبکه های اجتماعی هستند.

۱۰- ISP
ISP ها ارائه دهنده خدمات اینترنت هستند. ISP ها می توانند شرکت خصوصی و یا سازمان دولتی باشند که شما را به شبکه جهانی اینترنت در سرتاسر دنیا وصل کنند. ISP با توجه به نوع سرویسی که به شما ارائه می دهد قیمت های متفاوتی نیز پیشنهاد می دهد.سرویس هایی مانند فقط دسترسی به صفحات وب، ایمیل، میزبانی وب سایت، میزبانی وب لاگ، حجم دانلود و غیره. همچنین با توجه به نوع سرعت اینترنت هزینه آن نیز متغییر خواهد بود.

۱۱- Download
دانلود کردن یک مفهوم گسترده است به این معنی که شما یک نسخه از مواردی را که در اینترت و صفحات وب پیدا می کنید برای خود ایجاد و ذخیره می کنید. دانلود کردن می تواند مربوط به آهنگ، فیلم، نرم افزار و یا فایل های متنی و سایر موارد باشد. دانلود برخی از فایل ها که دارای حجم بالایی هستند با توجه به سرعت اینترنت ممکن است ده ها ساعت طول بکشد.

۱۲- Malware ( نرم افزارهای مخرب)
نرم افزارهای مخرب یک مفهوم گسترده شامل هرگونه بدافزار طراحی شده توسط هکرها است. نرم افزارهای مخرب شامل ویروس ها، تروجان ها، کی لاگرها و سایر بد افزارها هستند که به دنبال انجام یکی از چهار مورد زیر هستند:
۱- استفاده از کامپیوتر شما برای خرابکاری
۲- سرقت اطلاعات خصوصی شما
۳- کنترل کامپیوتر شما از راه دور برای اهداف دیگر
۴- دستکاری سیستم شما برای خرید کردن و برداشت پول

۱۳- Router 
یک روتر یا ترکیب آن با مودم، ابزار سخت افزاری هستند که همانند پلیس ترافیکی، برای سیگنال های شبکه در خانه شما عمل می کند. روتر می تواند بی سیم یا سیم دار یا هر دو حالت باشد. روتر هم سیستم دفاعی در برابر هکرها به شما ارائه می دهد و هم چنین این امکان تصمیم گیری را به شما می دهد که چه سیستم هایی در منزل دریافت کننده سیگنال اینترنت باشند. اگر روتر و مودم شما به خوبی و درست پیکربندی و تنظیم شده باشند سرعت اینترنت شما بالا خواهد بود و راه نفوذ هکرها بسته خواهد شد و بالعکس اگر تنظیمات روتر و مودم به درستی انجام نشود سرعت اینترنت پایین خواهد آمدو نفوذ هکرها امکان پذیر خواهد شد.

۱۴- Keywords , Tags/Labels (کلمات کلیدی, برچسب ها)
کلمات کلیدی برای جستجو و رسیدن به متون اصلی و اسناد مورد استفاده قرار می گیرند.کلمات کلیدی می توانند از یک تا پنج کلمه باشند که بوسیله فاصله یا کاما از هم جدا می شوند.
Tags که گاهی اوقات برچسب نامیده می شوند برای متصل کردن شما به مطالب مرتبط استفاده می شود. آن ها یک روش جدید برای پیشنهاد مطالعه مطالب بیشتر هستند.

۱۵- Texting/Chatting (پیام زدن/ چت کردن)
پیام زدن یا چت کردن ارسال پیام الکترونیکی از طریق تلفن همراه یا دیگر ابزار الکترونیکی است که در بین افراد محبویت زیادی پیدا کرده است.
۱۶- I.M) Instant Messaging)
I.M مخفف کلمه پیام فوری و یک شکل جدید از چت کردن آنلاین است. I.M تا حدودی شبیه به پیامک و تا حدی شبیه به ارسال ایمیل است. I.M پس از نصب نرم افزارهای خاص خود بر روی کامپیوتر و گوشی هوشمند که رایگان هستند شروع به کار می کند. نرم افزار I.M شما را به هزاران کاربر دیگر از طریق اینترنت متصل می کند. می توانید دوستانتان را با جستجو کردن نام آن ها پیدا کنید.

۱۷- P2P
امروزه به اشتراک گذاری فایل های (نظیر به نظیر) بزرگترین حجم فعالیت اینترنت است. P2P (نظیر به نظیر) تبادل و مبادله تعدادی از فایل ها به صورت جمعی در میان هزاران کاربر انفرادی است. مشارکت کنندگان در P2P نرم افزارهای خاص بر روی بر روی کامپیوتر خود نصب می کنند و سپس به طور داوطلبانه فایل های نرم افزار، موسیقی، فیلم، کتاب های الکترونیکی و ….. را با یکدیگر به اشتراک می گذارند. کاربران فایل هایی از حجم ا مگابایت تا ۵ گیگابایت را از طریق آپلود و دانلود کردن کاربران مبادله می کنند. اگرچه انجام این کار از دیدگاه کاربران کاملا قانونی است اما نظرات متفاوتی در این زمینه وجود دارد و باعث به وجود آمدن بحث های زیادی شده است چون هزاران فیلم و آهنگ که دارای حق کپی رایت هستند از طریق P2P جابه جا می شوند.

۱۸- E-Commerce (تجارت الکترونیک)
تجارت الکترونیک، معاملاتی است که خرید و فروش در آن به صورت آنلاین و الکترونیکی انجام می شود. هر روز میلیاردها دلار ارز از طریق اینترنت و شبکه جهانی وب مبادله می شود.

۱۹- Bookmark
Bookmark یک نشانگر است که شما می توانید صفحات و فایل هایی را که می خواهید و یا به آن ها علاقه دارید با آن مشخص کنید. علتی که شما یک صفحه را Bookmark کنید شاید یکی از موارد زیر باشد :
۱- بخواهید مجددا به آن صفحه یا فایل باز گردید.
۲- قصد داشته باشید آن صفحه یا فایل را به دیگران پیشنهاد بدهید.
Favorites/ Bookmark می تواند از طریق منوی کلیک راست یا منو ابزار در بالای مرورگر ایجاد شود.

۲۰- Social Engineering (مهندسی اجتماعی)
مهندسی اجتماعی هنر صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن با افراد و فریب آن ها از این طریق و گرفتن اطلاعات از آن ها است. در حملات مهندسی اجتماعی فرد مهاجم سعی می کند با استفاده از هر شیوه خود را قابل اعتماد و مشروع جلوه دهد و شما را متقاعد کند که اطلاعات را در اختیار آن ها بگذارید. مهاجم ممکن است از تلفن، ایمیل و یا حتی تماس های تصویری و سایر ابزار ارتباطی برای تسلیم کردن شما استفاده کند.حملات مهندسی اجتماعی معمول عبارتند از کارت های تبریک، برنده قرعه کشی ساختگی، کلاهبرداری سرمایه گذاری سهام، هشدار از طرف بانک که مدعی است عابر بانک شما دچار مشکل شده است و ….

۲۱- Phishing
فیشینگ شیوه ای برای کلاهبرداری است که می توان گفت از زیر مجموعه های مهندسی اجتماعی است و بیشتر برای برداشت از حساب افراد استفاده می شود. در فیشینگ با استفاده از ایمیل های فریبنده شما را به صفحات جعلی بسیار شبیه به صفحه سایت اصلی ارجاع می دهند و شما در آن صفحه اطلاعات مالی و رمز عبور و اطلاعات محرمانه خود را وارد می کنید و مجرمان با استفاده از این اطلاعات، حساب شما را خالی می کنند.
به عنوان یک کاربر باهوش به هر لینکی در ایمیل که به شما می گوید باید وارد آن شوید و اطلاعات خود را وارد و تایید کنید بی اعتماد باشید.

۲۲- Addons and plugins (افزونه ها و پلاگین ها)
افزونه ها نرم افزارهای سفارشی هستند. کاربران این افزونه ها را به صورت اختیاری برای بهبود قدرت و عملکرد مرورگرهای وب و یا نرم افزارهای office نصب می کنند. اکثر افزونه ها رایگان هستند.
پلاگین ها یک نوع خاص از افزونه مرورگر وب است. پلاگین ها اساسا زمانی مورد نیاز هستند، که شما قصد دارید صفحات یک وب بسیار تخصصی را مشاهده نمایید. برخی از این پلاگین ها عبارتند از:
Adobe Flash or Shockwave player, Microsoft Silverlight player, Adobe Acrobat pdf reader.

۲۳- Trojan 
تروجان ها یک نوع خاص از برنامه هکرها است که متکی به استفاده و فعال شدن آن توسط کاربر است. پس از داستان معروف اسب تروا، برنامه تروجان در پوشش یک برنامه و یا فایل قانونی خود را موجه جلوه می دهد و از این طریق وارد سیستم قربانیان می شود.

۲۴- Spamming , Filtering ( هرزنامه , فیلتر کردن )
هرزنامه دو معنی دارد.
۱- هرزنامه می تواند به معنی تکرار سریع یک فرمان صفحه کلید باشد.
اما معنی معمول تر و رایج تر آن عبارت است از:
۲- اسپم یا هرزنامه به معنی ایمیل های ناخواسته می باشد.
اسپم یا هرزنامه ها معمولا دارای ۲ کاربرد هستند:
• تبلیغات با حجم بالا
• استفاده هکرها از هرزنامه وبرای فریب افراد به منظور افشای اطلاعات.
فیلتر کردن یکی از راه های رایج در برابر اسپم هاست اما دارای نواقصی نیز هست. فیلتر از نرم افزارهایی استفاده می کند که کلمات کلیدی ایمیل های دیافتی را می خواند و ایمیل هایی را که اسپم تشخیص دهد حذف و یا قرنطینه می کند. برای دیدن ایمیل های اسپم و یا قرنطینه شده فولدر spam یا junk را چک کنید.

۲۵- (Cloud computing and softwer-as-a-service(Saas (رایانش ابری و خدمات نرم افزاری)
رایانش ابری یک واژه فانتزی است برای شرح خدماتی که به شیوه زیر ارائه می شود:
به جای آن که نرم افزاری را خریداری کنید، ازخدمات شرکتی که این سرویس را به شما ارائه می دهد(در واقع به شما استفاده از آن نرم افزار را به صورت آن لاین اجاره می دهد) استفاده و هزینه آن را پرداخت می کنید. درست مثل این که آن نرم افزار را و یا برنامه را بر روی سیستم خود نصب کرده باشید.
به عنوان مثال ایمیل مبتنی بر وب، شایع ترین رایانش ابری است. کاربران ایمیل تمامی اطلاعات خود را بر روی فضایی از ارائه دهنده سرویس و نه بر روی کامپیوتر خود ذخیره می کنند.

۲۶- Apps 
App ها برنامه های کوچک کاربردی هستند. آن ها از برنامه ها و نرم افزارهای رایج کوچکتر اما در عین حال دارای عملکرد بسیار مفیدی هستند. اخیرا App ها با توجه استفاده از آن ها در تلفن های همراه هوشمند و تبلت ها و سیستم های عامل آن بسیار محبوب شده اند.

۲۷- Encryption and Authentication (رمزنگاری و احرازهویت)
رمزنگاری شیوه ای است که با استفاده از روابط ریاضی مانع از افشا داده ها و اطلاعات می شود. رمزنگاری با استفاده از فرمول های پیچیده ریاضی اطلاعت شخصی و مهم را تبدیل به عبارات بی معنی می کند که تنها افراد دارای صلاحیت و مجاز قادر به خواندن آن ها خواهند بود. رمزنگاری پایه و اساس برای نحوه استفاده از اینترنت عمومی جهت انجام کارهای مهم اقتصادی از جمله بانکداری الکترونیکی، خرید آنلاین و… است.
احراز هویت به طور مستقیم با رمز نگاری در ارتباط است. احراز هویت راه پیچیده ای است که سیستم کامپیوتر تایید می کند شما همان که می گویید، هستید؟

۲۸- Ports and Port Forwarding (پورت و ارسال پورت)
پورت های شبکه شامل هزاران خطوط کوچک و ریز الکترونیکی هستند که شبکه اتصال شما را تشکیل می دهند. هر کامپیوتر ۶۵۵۳۶ پورت کوچک دارد که از طریق آن ها داده و اطلاعات وارد و خارج می شوند. با استفاده از یک ابزار مدیریت پورت ماننند روتر، می توانید دسترسی به پورت را کنترل کنید و به این ترتیب یک حفاظ امنیتی در برابر هکرها ایجاد نمایید.
ارسال پورت تکنیک نیمه پیچیده ای برای باز و بسته کردن پورت های خاص شبکه می باشد. می توان از Port-Forward برای سرعت بخشیدن به دانلود، ارتباطات آنلاین، بازی و تله کنفرانس استفاده کنید.

۲۹- Firewall 
فایروال یک اصطلاح عمومی برای توصیف یک مانع در برابر تخریب است. این واژه مربوط به خانه سازی است که یک دیوار محافظ است. و وظفیه آن جلوگیری از گسترش آتش سوزی یا رسیدن آن به خانه می باشد. در مورد محاسبات و کامپیوتر، فایروال به معنی حفاظت نرم افزاری و سخت افزاری شما دربرابر ویروس ها و هکرها می باشد.
فایروال ها انواع متفاوتی دارند از بسته های نرم افزاری کوچک آنتی ویروس تا بسته های نرم افزاری پیچیده و گران قیمت به علاوه راه حل های سخت افزاری که هر کدام متناسب با عملکردشان مورد استفاده قرار می گیرند.

۳۰- Archives and Archiving
بایگانی کامپیوتر به دو شیوه زیر انجام می شود:
یک فضای فشرده که در آن اطلاعات و فایل ها با فرمت های مختلف برای دوره زمانی کوتاه ذخیره می شوند و روش دیگر ذخیره سازی هدفمند طولانی مدت فایل هایی که قصد نداریم از آن ها استفاده نماییم.
در بایگانی کردن فایل ها بهتر است دو نکته زیر رعایت شود:
• ترکیب و فشرده کردن چند فایل به یک فایل بزرگ تر ( برای مثال جهت ایمیل کردن ساده تر است)
• مطالبی بایگانی شوند که کمتر به آن ها رجوع می شود و کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.

About Author

بلانیان

See author's posts