آشنایی با سزارین و دلایل و شیوه انجام جراحی!
سزارین
سزارین یک روش جراحی برای زایمان است که میتواند در صورت بروز عوارض حاملگی و یا در صورتی که مادر پیشتر نوزادی از طریق سزارین به دنیا آورده و تمایل به زایمان طبیعی نداشته باشد،
زودتر از زایمان طبیعی برنامه‌ریزی شود. هر چند معمولاً تا هنگام وضع حمل، نیاز به سزارین مشخص نمی‌شود.
اگر شما حامله هستید و در مورد سزارین اطلاعات کافی دارید، ما می‌توانیم شما را در آماده شدن برای سزارین راهنمایی کنیم.
آشنایی با سزارین و دلایل و شیوه انجام جراحی!
دلایل انجام سزارین
در برخی موارد وابسته به شرایط سلامتی مادر و نوزاد، سزارین نسبت به زایمان طبیعی گزینه ایمن‌تری برای مادر یا نوزاد است. پزشک در شرایط زیر میتواند انجام سزارین را به مادر پیشنهاد کند:
- وضع حمل نمی‌تواند به صورت طبیعی انجام شود: رایج‌ترین دلیل برای انجام سزارین، توقف وضع حمل است.
- در شرایطی که با وجود انقباضات قوی طی چند ساعت، لگن به اندازه کافی باز نشده و یا سر نوزاد به قدری بزرگ باشد
- که نتواند از کانال تولد عبور کند، وضع حمل به شکل طبیعی امکان‌پذیر نبوده لذا پزشک سزارین را انجام می‌دهد.
- نوزاد اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند: اگر پزشک در مورد رسیدن اکسیژن به نوزاد نگران باشد و یا ضربان قلب نوزاد تغییر کرده باشد، سزارین بهترین گزینه برای زایمان خواهد بود.
- نوزاد در موقعیت غیر عادی قرار گیرد: در شرایطی که ابتدا پاها، شانه و یا باسن نوزاد به کانال تولد وارد شده باشد
- و یا نوزاد به یک طرف قرار گرفته باشد (Transverse)، سزارین میتواند ایمن‌ترین روش برای به دنیا آوردن نوزاد باشد.
- مادر دو قلو، سه قلو و یا چند قلو حامله باشد: در این شرایط بسیار محتمل است که یکی از نوزادان در موقعیت غیر عادی قرار گیرد. بنابراین پزشک از سزارین استفاده می‌کند.
- وجود مشکل برای جفت: اگر قبل از وضع حمل، جفت از رحم جدا شود (قطع جفت) و یا اینکه جفت دهانه لگن را پوشانده باشد، سزارین میتواند به عنوان ایمن‌ترین راه برای زایمان استفاده شود.
- بند ناف دچار مشکل شود: در شرایطی که یک حلقه از بند ناف در داخل لگن و جلوتر از نوزاد سُر بخورد و یا اینکه بند ناف حین انقباضات رحم فشرده شده باشد، سزارین میتواند تجویز شود.
- نگرانی برای سلامتی مادر: در شرایطی که مادر دچار عارضه‌ای مانند بیماری‌های ناپایدار قلبی یا فشار خون بالا باشد که وضع حمل را خطرناک می‌سازد،
- پزشک سزارین را برای مادر تجویز می‌کند. همچنین در موارد ابتلای مادر به عفونت‌هایی مانند تبخال در ناحیه تناسلی (Genital Herps) و یا ایدز (HIV) که احتمال انتقال آن به نوزاد حین تولد طبیعی وجود دارد، استفاده از سزارین توصیه می‌شود.
- نگرانی برای سلامتی نوزاد: در برخی موارد، انجام سزارین برای نوزادی که شرایط رشد خاصی دارد مانند هیدروسفالی (افزایش مایع مغزی- نخاعی در جمجمه)، مناسب‌تر و ایمن‌تر است.
- در صورت داشتن تجربه سزارین قبلی: با وجود داشتن سابقه سزارین (وابسته به نوع برش در رحم و فاکتورهای دیگر)، انجام زایمان طبیعی امکان‌پذیر است اما پزشک میتواند سزارین را تجویز کند.
- برخی مادران برای جلوگیری از مشکلات همراه با زایمان طبیعی و یا تمایل به داشتن زایمان برنامه‌ریزی شده، برای نوزاد اول خود تقاضای سزارین دارند.
- در صورتی که زایمان برنامه‌ریزی شده اهمیت زیادی نداشته باشد، پیشنهاد می‌شود که برای انتخاب بهترین گزینه با پزشک خود مشورت کنید.
جراحی سزارین
در ابتدا مادر تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. شکم با مواد ضد عفونی کننده تمیز شده و با قرار دادن ماسک، اکسیژن‌رسانی کافی به نوزاد فراهم می‌شود.
پزشک یک برش بر روی دیواره شکم ایجاد می‌کند. این برش میتواند طولی و یا عرضی باشد (برش افقی که در زیر شکم ایجاد می‌شود به برش بیکینی نیز معروف است).
در ادامه یک برش ۵/۷ تا ۱۰ سانتیمتری در دیواره رحم ایجاد می‌شود. پزشک از طریق این دو برش نوزاد را خارج می‌کند. در نهایت، بند ناف را بریده و برش‌های ایجاد شده را بخیه می‌زند.
مشکلات احتمالی
زمان بهبودی بعد از سزارین نسبت به زایمان طبیعی بیشتر است. سزارین مانند دیگر جراحی‌ها میتواند خطراتی به همراه داشته باشد. مشکلاتی که ممکن است برای نوزاد به وجود آید عبارتند از:
- مشکلات تنفسی: نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند احتمال بیشتری برای ابتلا به تنگی نفس (Tachypnea) دارند.
- در این حالت، نوزاد در چند روز اول تنفس غیر عادی و سریع خواهد داشت. همچنین انجام سزارین قبل از هفته ۳۹ و یا قبل از شکل‌گیری ریه‌ها ریسک بروز مشکلات تنفسی مانند سندرم دیسترس (زجر) تنفسی را بالا می‌برد.
- آسیب جراحی: با احتمال بسیار کم ممکن است پوست نوزاد حین جراحی بریده شود.
خطرات احتمالی برای مادر شامل موارد زیر می‌شود:
- التهاب و عفونت لایه پوشش دهنده رحم: این عارضه که به اندومتریتیس معروف است میتواند موجب تب، ترشحات بد بوی واژن و درد رحم شود.
- خونریزی بیشتر: طی سزارین احتمال خونریزی بیشتری نسبت به زایمان طبیعی وجود دارد. هر چند تزریق خون به ندرت مورد نیاز است.
- واکنش به بیهوشی: واکنش‌های نامطلوب به بیهوشی محتمل است. بعد از بی‌حسی‌های لایه اپی‌دورال (Epidural) یا بی‌حسی نخاعی که روش‌های معمول برای سزارین هستند، ممکن است در روز بعد از جراحی مادر سر درد شدیدی را در حالت ایستاده حس کند.
- لخته شدن خون: در سزارین ریسک ایجاد لخته خون در سیاهرگ به خصوص در پاها و لگن بیشتر از زایمان طبیعی است.
- اگر لخته خون به شش‌ها انتقال پیدا کند (آمبولی ریوی) میتواند خطر جانی برای مادر داشته باشد.
- تیم جراحی می‌بایستی توجه ویژه‌ای را برای جلوگیری از ایجاد لخته خون داشته باشند. مادر میتواند با راه رفتن متناوب بعد از جراحی از بروز این عارضه پیشگیری کند.
- عفونت زخم جراحی: احتمال ایجاد عفونت در زخم جراحی یا پیرامون آن وجود دارد.
- آسیب جراحی: با وجود اینکه آسیب‌های جراحی طی سزارین به ندرت رخ می‌دهد اما آسیب به ارگان‌هایی چون مثانه محتمل است.
- اگر چنین آسیب‌هایی ایجاد شود، جراحی مجدد مورد نیاز خواهد بود.
- افزایش ریسک بروز مشکلات طی حاملگی‌های آینده: بعد از سزارین احتمال بروز مشکلات احتمالی مانند خونریزی و مشکلات جفت در حاملگی‌های آینده بیشتر خواهد بود. همچنین ریسک پارگی رحم نیز افزایش می‌یابد. در پارگی رحم، ناحیه‌ای از رحم که در سزارین قبلی بریده شده است، باز می‌شود. پارگی رحم میتواند جان مادر را تهدید کند.
بعد از سزارین
از آنجا که سزارین یک جراحی سنگین است، زمان بهبودی برای این نوع زایمان نسبت به زایمان طبیعی طولانی‌تر خواهد بود.
وابسته به شرایط ممکن است مادر برای ۴-۳ روز در بیمارستان بستری باشد.
با از بین رفتن اثر بی‌حسی، درد در ناحیه زخم جراحی حس می‌شود. برای کاهش درد نیاز به مصرف مسکن خواهد بود. همچنین ممکن است مادر مشکلات تنفسی را نیز تجربه کند.
به دلیل برش رحم، بعد از جراحی ممکن است ترشحات واژنی مشاهده شود. این ترشحات قرمز رنگ هستند و تدریجاً به رنگ زرد تغییر خواهند یافت. اگر خونریزی شدید باشد و یا ترشحات واژنی بوی بدی داشته باشد باید به پزشک خود مراجعه کنید.
منبع: دکتر آیرملو
About Author
