آیا رژ لب از پوست و دل و روده مرغ ساخته می شود؟!

آیا رژ لب از پوست و دل و روده مرغ ها و همچنین آشغال مرغ ها تهیه می شود؟

خبر استفاده از پوست و ضایعات مرغ در تهیه مواد اولیه لوازم آرایشی چقدر حقیقت دارد؟ مصرف این محصولات چه عوارض پوستی به همراه دارد؟

ایران بعد از عربستان، دومین مصرف کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه به حساب می آید. این موضوع باعث شده سودجویان بسیاری با راه اندازی کارگاه های غیرمجاز اقدام به تولید لوازم آرایشی تقلبی و نامرغوب کنند. در گذشته خبر وجود سرب در مواد آرایشی بود که تیتر یک مطبوعات و رسانه ها را از آن خود کرد. اما امروزه سرب از سر زبان ها افتاده و به جای آن پوست و ضایعات مرغ خبرساز شده است.

چندی پیش در فضای مجازی، خبر و تصاویری منتشر شد مبنی بر اینکه در تولید مواد اولیه لوازم آرایشی از پسماندهای مرغ استفاده می شود. در این تصاویر دیگ های بزرگی به چشم می خورد که چند کارگر به صورت غیر بهداشتی مشغول جوشاندن پوست، غضروف و دیگر ضایعات مرغ در آنها بودند. اما عکس ها به همین دیگ ها ختم می شد و مراحل بعدی به تصویر کشیده نشده بود.

حال شک بر این است که آیا واقعا چنین اقدامی انجام می شود یا اینکه قصد از انتشار این خبر صرفا تشویش اذهان عمومی بوده است؟ آیا اصلا استفاده از چربی های حیوانی در تولید لوازم آرایشی بهداشتی اقدامی غیرمجاز است؟ دکتر تالاری، رئیس اداره نظارت و ارزیابی تولید فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو به این سوالات پاسخ می دهد. در ادامه نیز به عوارض پوستی استفاده از لوازم آرایشی نامرغوب از زبان دکتر احسانی و دکتر ملک زاده اشاره خواهیم کرد.

دکتر تالاری، رئیس اداره نظارت و ارزیابی تولید فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت:

مواد اولیه لوازم آرایشی از کجا می آید؟
مواد اولیه مورد استفاده در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی از دو طریق تهیه می شود. این مواد یا تولید داخل یا وارداتی هستند. اگر تولید داخل باشند باید حتما پروانه ساخت را از سازمان غذا و دارو دریافت کنند. مواد وارداتی هم باید دارای مجوز ترخیص بهداشتی باشند. در هر دو حالت، بررسی های لازم انجام می شود و بعد مجوز و پروانه صادر می شود. اما مواد آرایشی که به صورت زیرزمینی و بدون نظارت سازمان غذا و دارو تولید می شوند، غیر بهداشتی هستند. بزرگ ترین تقلب در این زمینه، استفاده از مواد صنعتی بدون مجوز در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی است.

استفاده از چربی حیوانی مجاز است اما به یک شرط
خبری که در اینترنت درباره استفاده از پوست و ضایعات مرغ در تولید مواد اولیه لوازم آرایشی انتشار یافته را من ندیده ام. درکل اگر محل تولید مواد اولیه لوازم آرایشی، دارای مجوز بهداشتی باشد مشکلی نخواهد داشت و تولیدکنندگان می توانند فرآورده های خود را به کارخانجات لوازم آرایشی بفروشند. سازمان غذا و دارو به طور مرتب محل خرید و فاکتورهای خرید مواد اولیه آرایشی و بهداشتی کارخانجات را موردبررسی قرار می دهد. از چربی حیوانی هم به صورت بهداشتی در تولید لوازم آرایشی بهداشتی استفاده می شود، اما در این زمینه معمولا از چربی مرغ استفاده نمی شود بلکه بیشتر پیه بهداشتی گوسفند و گاو به کار می رود؛ آن هم فقط در صابون.

تقلب در برچسب اصالت بسیار دشوار است
لوازم آرایشی مجاز دارای برچسب اصالت از طرف سازمان غذا و دارو هستند. روی این برچسب یک کد، شماره پیامک، شماره تلفن گویا و آدرس سایت اینترنتی ذکر شده است. اگر کد مذکور را از طریق پیامک، تلفن یا اینترنت وارد شبکه کنید، اطلاعاتی همچون اعتبار، تاریخ تولید، تاریخ انقضا و… محصول دراختیارتان قرار می گیرد. پس حتما لوازم آرایشی را از مراکز معتبر خریداری کرده و به برچسب اصالت روی آن توجه کنید. البته فقط نباید به موجود بودن برچسب اکتفا کرد بلکه باید حتما اصالت کد آن را از راه های ذکر شده پیگیری کنید. تقلب در برچسب های اصالت سازمان غذا و دارو بسیار دشوار است و روزبه روز سخت تر می شود. در گذشته نیز مشکلاتی در سیستم برچسب گذاری وجود داشت که گاه باعث می شد کد مذکور معتبر اعلام نشود. اما امروزه تمام این مشکلات برطرف شده اند و می توانید به محصولات دارای برچسب اصالت اعتماد کنید.

نظارت برعهده دانشگاه های علوم پزشکی است
نظارت مستقیم بر کارخانه های تولید لوازم آرایشی و بهداشتی برعهده معاونت غذا و داروی دانشگاه های علوم پزشکی شهرهای مختلف است. شهر تهران را هم به سه بخش تقسیم بندی کرده ایم که مسئولیت نظارت هر بخش را یکی از سه دانشگاه های علوم پزشکی «شهید بهشتی»، «ایران» و «تهران» عهده دار هستند. در این نظارت ها اگر تخلفی دیده شود توسط دانشگاه گزارش شده و به آن رسیدگی می شود.

از چربی حیوانی به صورت بهداشتی در تولید لوازم آرایشی بهداشتی استفاده می شود

دکتر احسانی، متخصص پوست، مو و زیبایی:

احتمال استفاده از ضایعات مرغ وجود دارد
لوازم آرایشی تقلبی معمولا از پایه و مواد نامرغوب تهیه می شوند. با پنهان بودن روند تولید این مواد، امکان استفاده از هرگونه ماده مضر یا حتی پوست و ضایعات مرغ در آنها وجود دارد. چربی های حیوانی اگر به صورت غیربهداشتی و بدون استانداردهای لازم در لوازم آرایشی به کار روند قطعا مشکل ساز خواهند شد. به طور کلی مواد تقلبی می توانند باعث ایجاد حساسیت های پوستی و اگزما شوند. از شایع ترین علائم این حساسیت ها می توان به قرمزی، خارش، پوسته ریزی و ترک های پوستی اشاره کرد.

خیلی اوقات علت این حساسیت تا ماه ها نامشخص می ماند و بعد با گرفتن شرح حال معلوم می شود که فرد از لوازم آرایشی استفاده کرده است. البته احتمال حساسیت با مصرف لوازم آرایشی اصل نیز وجود دارد اما این احتمال درمورد لوازم آرایشی تقلبی بیشتر است چرا که این گروه لوازم آرایشی معمولا دارای مواد نگهدارنده و محتویات غیر استاندارد هستند و تست های آزمایشگاهی پایه را طی نکرده اند.

پلک؛ حساس ترین ناحیه نسبت به لوازم آرایشی
پلک، پوست بسیار نازکی دارد و حساس ترین منطقه پوستی به حساب می آید، بنابراین استفاده از لوازم آرایشی چشم و ریمل تقلبی می تواند باعث اگزمای مقاوم به درمان در این ناحیه شود. این نوع اگزما با علائمی همچون خارش، قرمزی و التهاب دور چشم همراه است و تا سال ها باقی می ماند. همچنین بعد از مدتی باعث تیرگی و ضخیم شدن پوست دور چشم می شود. درواقع تا زمانی که فرد مصرف آن محصول را ادامه دهد مشکل تکرار می شود.

اگر هم پزشک در تشخیص علت حساسیت دقت کافی نداشته باشد درمان های مختلف و متعددی را برای فرد تجویز می کند درصورتی که می توانست به راحتی با حذف ماده غیر استاندارد، حساسیت را برطرف کند. چسب های مژه نیز اگر حساسیت زا باشند در لبه پلک ایجاد خارش، قرمزی و تورم می کنند. حساسیت در ناحیه لب ها هم معمولا به صورت پوسته ریزی و خارش خود را نشان می دهد، اما از آنجایی که بافت لب قرمزرنگ است، تغییر رنگ و التهاب ناشی از حساسیت را خیلی نشان نمی دهد. این مشکلات ممکن است تا مدت ها پس از قطع استفاده از لوازم آرایشی نیز ادامه پیدا کنند. حتی تماس بدن با مواد دیگری که از لحاظ ساختاری مشابه با لوازم آرایشی حساسیت زا هستند، می تواند باعث یادآوری و ادامه حساسیت برای چندین سال شود.

علائم حساسیت ممکن است ماه ها بعد ظاهر شود
حساسیت ناشی از لوازم آرایشی ممکن است در دفعات اول اتفاق نیفتد بلکه با ادامه مصرف به تدریج ایجاد شود و برای مدت طولانی باقی بماند. درمورد جوش صورت نیز باید گفت که ارتباط زیادی با تقلبی یا اصل بودن لوازم آرایشی ندارد. اگر فرد پوست چرب داشته باشد لوازم آرایشی می تواند آکنه و جوش های زیر پوستی او را تشدید کند. اگر هم زمینه خشکی و حساسیت پوستی داشته باشد آرایش ممکن است پوست او را خشک تر و مستعد چین و چروک کاذب کند. لوازم آرایشی عاملی برای تیرگی پوست و لک نیز به حساب نمی آید مگر اینکه حساسیت زا باشد و موجب سوختن و تیره شدن پوست شود.

نگران سرطان نباشید
وسایل آرایشی معمولا خطر ابتلا به سرطان را بالا نمی برند. در گذشته گفته می شد که رژ لب حاوی سرب می تواند باعث افزایش خطر سرطان های خون و پوست شود اما خوشبختانه امروزه این رژ لب ها کمتر عرضه می شوند. درمورد دئودورانت ها نیز این فرضیه مطرح بود که باعث افزایش خطر سرطان سینه می شوند اما این موضوع هنوز اثبات شده نیست و مستندات کافی درمورد آن وجود ندارد. سرطان زا بودن رنگ مو هم از دیگر فرضیه هایی است که هنوز به اثبات نرسیده است.
فقط از مراکز معتبر خرید کنید
بسیاری از افراد فکر می کنند دستفروشان به علت اینکه خارج از مغازه کار می کنند محصولات آرایشی با برندهای معروف را ارزان تر می فروشند اما درواقع علت این ارزانی استفاده از مواد اولیه غیراستاندارد و ارزان قیمت است، بنابراین توصیه می شود همیشه از مراکز معتبر مانند داروخانه ها و فروشگاه های لوازم آرایشی و بهداشتی خرید کنید. این مراکز حاضر به تخریب اعتبار خود نیستند و معمولا مواد تقلبی ارائه نمی دهند. با این حال از آنجایی که نظارت در این زمینه خیلی دقیق نیست احتمال تقلب در این فروشگاه ها نیز وجود دارد، بنابراین هنگام خرید باید حتما به کد و برچسب استاندارد و مجوز وزارت بهداشت توجه کنید. همچنین برای اطمینان بیشتر می توانید لوازم آرایشی خود را با توصیه و مشورت متخصص پوست تهیه کنید.

اصل باشد یا تقلبی، خطر حساسیت وجود دارد
صرف نظر از مجاز بودن یا نبودن لوازم آرایشی، رنگ ها و مواد شیمیایی به کار رفته در آنها می توانند حساسیت ایجاد کنند. برای مثال ریمل، سایه چشم و خط چشم ممکن است باعث تورم، قرمزی و خارش پلک شوند. کرم پودر ممکن است باعث ایجاد جوش و حساسیت شود. رنگ مو و اکسیدان نیز می توانند در ناحیه پس گردن و جلوی پیشانی ایجاد حساسیت، قرمزی و التهاب کنند و از طرفی باعث خشکی مو و حساسیت پوستی در کف سر شوند. گاهی وقت ها لاک ناخن هم مشکل ساز می شود. دئودورانت ها و ضدتعریق ها نیز ممکن است باعث حساسیت ناحیه زیر بغل شوند، بنابراین بیشتر عوارضی که در پی استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی ایجاد می شود حساسیتی است. لازم به ذکر است که مصرف لوازم آرایشی مجاز باعث چروک و پیری زودرس پوست نمی شود.

به برچسب روی لوازم آرایشی اکتفا نکنید
مواد به کار رفته در لوازم آرایشی غیرمجاز را معمولا نمی توان به راحتی تشخیص داد. بیشتر آنها از رنگ های مختلف تشکیل شده اند اما اینکه رنگ موجود در آنها از چه موادی تهیه می شود، بستگی به کارخانه سازنده اش دارد. سرطان زایی این مواد تا به حال ثابت نشده اما اگر در آنها سرب وجود داشته باشد، می توانند بسیار خطرناک باشند زیرا سرب از طریق پوست جذب بدن می شود. در کل، تشخیص محصول اصل از غیر اصل کار آسانی نیست. حتی دیده می شود که سودجویان از برچسب شرکت های معتبر نیز کپی برداری می کنند. به هر حال توصیه می شود برای خرید لوازم آرایشی به نمایندگی های معتبر و داروخانه ها مراجعه کنید. مارک های معروفی که در کشور نمایندگی دارند معمولا برای حفظ برند خود سعی می کنند محصولات تقلبی برند را از بازار خارج کنند.