غذاهای سنتی استان آذربایجان شرقی + تصاویر

استان
آذربایجان شرقی با قرار گیری در شرق کشور، وسعت بسیار، محل تلاقی رشته
کوشه البرز و زاگرس و حضور کوه‌های متعدد در اکثر نواحی آن، از آب و هوایی
متنوع و بیش از همه سرد کوهستانی برخوردار است. مردم این خطه از کشور، از
رژیم غذایی غنی و متنوعی پیروی می‌کنند که مملو از غذاها و خوراک‌های سنتی و
محلی است.

کجارو:
در بخش اول غذاهای سنتی استان آذربایجان شرقی، برخی از رایج‌ترین و
معروف‌ترین خوراک‌های سنتی و بومی این خطه از کشور را به شما دوستان
کجارویی معرفی کردیم. در ادامه به بررسی تعدادی دیگر از این غذاهای ناب و
دلپذیر از جمله خورشت هویج، دلمه‌ی کلم‌پیچ، سوغان سوی اهر، شوربای تره،
شیرپلوی تبریز، قورماشورباسی، قویماق، کوفته تبریزی، کوکوی لوبیاسبز و
لوبیاپلوی تبریز که تنها بخشی دیگر از خوراک‌های طبخ شده توسط بانوان و
آشپزهای هنرمند آذربایجانی تهیه و طبخ می‌شود، خواهیم پرداخت. با ما همراه
باشید.

کوفته تبریزی

امروزه
شاهد حضور غذاهای جدید و غیر ایرانی، در بسیاری از رستوران‌ها، اغذیه
فروشی‌ها و خانه‌های کشور هستیم که برخی از آن‌ها به دلیل زمان طبخ سریع و
مواد اولیه‌ی مدرن همچون سوسیس و کالباس، جای بسیاری از غذاهای بومی و سنتی
را پر کرده‌اند. امری که متاسفانه به مرور زمان و با استفاده‌ی مداوم از
آن‌ها، باعث ایجاد مشکلات بیشمار جسمی، تغذیه و سلامتی خواهد شد. این مسئله
به حدی جدی و حائز اهمیت است که نگرانی بسیاری از پزشکان و کارشناسان
تغذیه و سلامتی را برانگیخته است. اما در کنار این غذاهای غیر مغذی و غیر
بومی، هنوز هم می‌توان خوراک‌های محلی و اصیل ایرانی را مشاهده کرد که با
وجود گذشت زمانی طولانی از پیشنه‌ی اولیه‌ی آن، همچنان به عنوان غذایی ثابت
و دوست‌داشتنی توسط خانواده‌های ایرانی تهیه و میل می‌شود. کوفته تبریزی
یکی از غذاهای بومی و سنتی استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز است که به
دلیل طعم، عطر و خواص غذایی آن، نه تنها در این خطه از ایران، بلکه در
سراسر کشور از طرفداران بسیاری برخوردار بوده و در سطح وسیعی تهیه و طبخ
می‌شود. آشپزها و بانوان کدبانوی استان آذربایجان شرقی، با استفاده از
موادی همچون گوشت چرخ‌کرده، برنج، لپه، تخم‌مرغ، پیاز، سبزی معطر (گشنیز،
ترخون، جعفری، نعناع، شوید)، رب گوجه‌فرنگی، روغن، نمک، فلفل، زردچوبه و
گردو این غذای لذیذ و فوق‌العاده را تهیه و طبخ می‌کنند. سرو کوفته‌ تبریزی
همراه نان تازه‌ی سنگک، سبزی‌خوردن، ماست و برخی از چاشنی‌های بومی طعمی
ماندگار را به ارمغان خواهد آورد.

خورشت هویج

در
رژیم غذایی مردم ایران، مصرف انواع میوه و سبزی، یکی از نکات مهم و مثبتی
است که برای حفظ سلامتی بدن بسیار تاثیرگذار خواهد بود. هویج یکی از موادی
است که در تهیه‌ی بسیاری از خوراکی‌ها از جمله انواع سالاد، دسر، حلوا،
سوپ، آش، پلو و خورشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده‌ی ارزشمند منبع
بی‌نظیری از ویتامین A محسوب می‌شود که مصرف آن برای محافظت از شبکیه‌ی چشم
و جلوگیری از بیماری پیری چشم، بسیار مفید خواهد بود. از دیگر ویژگی‌های
هویج می‌توان به تاثیر در شادابی پوست بدن، جلوگیری از آفتاب سوختگی، بسیار
مفید برای جلوگیری یا درمان کم‌خونی‌های جزئی، تقویت دید در شب، تاثیر
گذار در درمان دل‌درد، بهبود حالت تهوع و برطرف کننده‌ی اسهال، اشاره کرد.
در رژیم غذایی سنتی استان آذربایجان، می‌توان غذایی لذیذ، مفید و کاملا
مغذی را مشاهده کرد که به خورشت هویج تبریزی شهرت دارد. این غذا از
پرطرفدارترین خورشت‌های طبخ شده در برنامه‌ی غذایی مردم این استان به شمار
می‌آید که همراه برنج، ترشی، ماست، سبزی‌خوردن و چاشنی‌های مورد علاقه‌ی
خانواده‌های تبریزی سرو می‌شود. آشپزها و خانم‌های باسلیقه‌ی این سرزمین
زیبا و دوست‌داشتنی با استفاده از موادی همچون آلوی خورشتی، هویج، زعفران،
آب لیموترش، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، رب گوجه‌فرنگی، گوشت ماهیچه‌ی
گوسفند (در صورت تمایل می‌توان ران مرغ را جایگزین کرد) و گوجه‌فرنگی این
غذای لذیذ و پرطرفدار را تهیه و طبخ می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم این خورشت
اشتهاآور را حتما تهیه و میل کنید. نوش جان…

دلمه‌ی کلم پیچ

در
بسیاری از ضیافت‌ها و میهمانی‌های خانوادگی و دوستانه، تهیه‌ی پیش‌غذایی
لذیذ و دوست‌داشتنی یکی از دغدغه‌های فکری بسیاری از بانوان ایرانی است.
متاسفانه امروزه برخی از این خوراکی‌های پرطرفدار را با کمک مواد اولیه‌ی
نه چندان مرغوب و مغذی تهیه کرده و مصرف می‌کنند. انواع پیش‌غذاهای آماده
که می‌توان با استفاده از فرآورده‌های گوشتی آن‌ها را تهیه کرد. موادی که
بسیاری از پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی، مصرف آن را برای سلامت بدن،
مضر و خطرآفرین می‌پندارند. اما با نگاهی دقیق به غذاهای سنتی و بومی مناطق
مختلف کشور، خوراکی‌هایی سالم، مغذی و بسیار لذیذ را می‌توان یافت که
علاوه بر برخورداری از ارزش غذایی مناسب و مطلوب، با روشی کاملا ساده و
سریع تهیه و آماده می‌شوند. دلمه‌ی کلم‌پیچ (کلم‌برگ) استان آذربایجان
شرقی، یکی از غذاهای سنتی و پرطرفدار ایرانی است که می‌تواند به عنوان
پیش‌غذایی سالم، لذیذ و مغذی مورد استفاده قرار گیرد. آشپزها و بانوان
کدبانوی این خطه از کشور، آن را با ترکیب موادی همچون کلم‌پیچ، گوشت
چرخ‌کرده، برنج، لپه، سرکه‌ی سفید، رب گوجه‌فرنگی، شکر، پیاز، سبزی خشک
(نعناع و شوید)، آلوی خورشتی، نمک و فلفل تهیه و طبخ می‌کنند. خانواده‌های
این استان زیبا، آن را با نان تازه‌ی محلی، ماست و برخی از چاشنی‌های لذیذ
بومی سرو می‌کنند.

سوغان سوی اهر

استفاده
از پیاز، برای طبخ انواع غذاهای لذیذ و خوش‌طعم ایرانی، کاملا مرسوم و
امری بدیهی در نظر گرفته می‌شود. شاید به ندرت بتوان غذایی را تهیه کرد که
برای طبخ آن نیازی به این ماده‌ی اساسی نباشد. در واقع می‌توان پیاز را یکی
از طعم‌دهنده‌های اصلی غذاهای ایرانی معرفی کرد که اتفاقا از ارزش غذایی
بسیار بالایی نیز برخوردار است. بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه و
سلامتی، پیاز را جادوی طبیعت دانسته که برای سلامتی بسیار مفید و در درمان
ناراحتی‌های جسمی، اعجاب‌انگیز است. از ویژگی‌های این ماده‌ی ارزشمند
می‌توان به درمان زردی، درمان بواسیر، آرام‌ کردن درد دندان، بهبود ورم‌های
مفصلی، درمان تنگی نفس، رفع گرفتگی صدا، باز شدن رنگ چهره، جلوگیری از
خونریزی بینی، بهبود درد سیاتیک، کاهش درد ناخن، معالجه‌ی ترک دست و پا،
تقویت اعصاب، از بین بردن بیماری‌های عفونی و ریوی، استحکام دندان‌ها،
جلوگیری از نرمی استخوان و بهبود ورم پروستات، اشاره کرد که تنها بخشی از
خصوصیات آن را شامل می‌شود. سوغان سوی استان آذربایجان شرقی، شهرستان اهر،
غذایی است بومی و سنتی که بوسیله‌ی این ماده‌ی ارزشمند و مفید تهیه و طبخ
می‌شود. بانوان هنرمند این خطه از سرزمینمان با ترکیب موادی مانند پیاز،
روغن، رشته، تخم‌مرغ و آب به آماده‌سازی این خوراک محلی می‌پردازند. این
غذا با نان سرو شده و به دلیل مواد مغذی موجود در آن، برای سلامت بدن بسیار
مفید خواهد بود.

سوزی شورباسی (شوربای تره)

در
گذشته، برخی از غذاهای سنتی و محلی به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ای
کم‌هزینه و ارزان، بیشتر توسط خانواده‌های کم‌درآمد مورد استفاده قرار
می‌گرفت. غذاهایی که علی‌رغم هزینه‌ی کم، از ارزش غذایی مطلوبی برخوردار
است. شاید همین امر (تلقی شدن غذا، به عنوان خوراک خانواده‌های کم‌درآمد)،
سبب شده است که امروزه بسیاری از این خوراک‌های لذیذ و مقوی، اصلا طبخ نشده
یا در سطح بسیار کمی، توسط خانواده‌های ایرانی تهیه و میل شود. باوری که
قطعا غلط بوده و متاسفانه در ذهن بسیاری از مردم کشور، بسیار پررنگ و قوی
رشد کرده است. شوربای تره که در گویش زیبای مردم آذربایجان به سوزی شورباسی
شهرت دارد، یکی از این غذاهای سنتی و بومی استان آذربایجان است که
متاسفانه از گزند این اعتقادات در امان نمانده و تقریبا طبخ آن رو به
فراموشی است. غذایی کاملا مغذی، سالم و بسیار لذیذ که به دلیل حضور سبزی
تره و تخم‌مرغ، منبع ارزشمندی از کلسیم و پروتئین مورد نیاز بدن انسان به
شمار می‌آید. بانوان کدبانوی این استان پهناور و زیبای کشور، با ترکیب
موادی مانند تخم‌مرغ، زیره، سبزی تره، سیب‌زمینی، برنج مرغوب ایرانی،
گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و زردچوبه، سوزی شورباسی را تهیه و
طبخ می‌کنند.

قورماشورباسی

می‌توان
عادات و فرهنگ غذایی هر جامعه را مهم‌ترین عنصر اصلی شکل‌گیری برنامه‌ی
غذایی مردم آن جامعه معرفی کرد. در واقع در کنار فرهنگ اجتماعی، اقتصادی،
دینی و مذهبی، ذائقه‌ی افراد و خواسته‌های غریزی و فیزیولوژیکی انسان‌ها،
نقشی مستقیم و ماندگار در تعیین الگوی غذاها و مواد اولیه‌ی مصرفی ایفا
می‌کنند. در گذشته که خبری از یخچال‌فریزر و امکانات و تسهیلات امروزی
نبود، مردم برای نگهداری از مواد اولیه‌ی مورد نیاز خود، راهکارهای جالب و
قابل توجهی را مورد استفاده قرار می‌دادند که اتفاقا یکی از عوامل طعم
فوق‌العاده‌ی غذاهای قدیمی، به شمار می‌آید. قورما شورباسی (نوعی آبگوشت)،
یکی از این غذاهای بومی و سنتی استان آذربایجان شرقی است که به دلیل قورمه
شدن گوشت مصرفی آن، به این نام شهرت یافته است. جالب است بدانید که امروزه
بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی، برای درمان برخی از بیماری‌ها،
پیروی از رژیم غذایی گذشتگان را که با همین روش‌های مبتکرانه و هوشمندانه
به نگهداری مواد غذایی خود می‌پرداختند، توصیه و پیشنهاد می‌کنند. بانوان
کدبانوی استان آذربایجان شرقی با ترکیب موادی همچون گوشت قورمه شده‌ی
گوسفند، پیاز، دنبه و چربی گوسفند، تخم‌مرغ، سیب‌زمینی، فلفل قرمز، لپه،
زعفران، نمک، رب گوجه‌فرنگی و ادویه‌ی بومی، به تهیه‌ی قورما شورباسی معروف
دیار خود می‌پردازند. در بعضی موارد، آشپزهای این استان از نوعی سبزی محلی
به نام کالش نیز در تهیه‌ی این غذای اصیل ایرانی استفاده می‌کنند.

کوکوی لوبیا سبز

تنوع
جالب و دوست‌داشتنی از انواع کوکو در رژیم غذایی مناطق مختلف کشور، وجود
دارد که هر کدام با توجه به مواد اولیه‌ی در دسترس و ذائقه‌ی غذایی مردم آن
ناحیه، تهیه و مورد مصرف قرار می‌گیرند. کوکوی لوبیا سبز، یکی دیگر از
غذاهای اصیل استان آذربایجان شرقی است که به دلیل طعم، عطر و خاصیت غذایی
ارزشمند آن، در سطح وسیعی تهیه و میل می‌شود. آشپزها و بانوان هنرمند این
سرزمین، با استفاده از موادی مانند لوبیا سبز، هویج، سیب‌زمینی، تخم‌مرغ،
مغز گردو، زعفران، پیاز، شیر، زردچوبه، نمک و فلفل به طبخ و تدارک آن
می‌پردازند. این غذای بومی معمولا در سراسر شهرهای دیگر کشور نیز با کمی
تغییر در سبک تهیه و مواد اولیه، تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در
استان آذربایجان شرقی آن را به عنوان نوعی پیش‌غذا در کنار سوپ و سایر
خوراکی‌های خوش‌‌طعم و وسوسه‌انگیز میل می‌کنند.